Gjergj Kastrioti
Skenderbeu  

Shkeputur nga "Historia e Shqipnis" e Z. Tajar Zavalani
 

Gaetas si prammin e nji zgjedhe te huej.
Intngat e anmikut nga Edrenja dhe te
Venedikut shfrytzuen sa mujten ket vale
pakenaqesije dhe Shqipnija u kercenue
nga rrebeshi i vellavrasjes. Vendi i yne
shpetoi nga kjo katastrofe* e tille me
nderhymjen e Kryepeshkopit te Durresit
Imzot Engjellit, i cili u ngarkue nga Papa
Nikolla i V me pajtue grindjen ne mes te
Shqiptarve.

Viti 1451 u shenue me nji ngjarje te
hareshme qe ishte martesa e Skenderbeut.
Mbretnesha e Shqiptarve u ba Andronika
ose Donika, e cila ishte e bija e Gjergj
Arianitit, princit te Vlones dhe Kanines.
Kjo mertese prum me vehte pajtimin e
Skenderbeut me shtepin e Arianitve qe
kishte marre anen e Venedikut mbas krizes
se vitit 1450. Nusja pruni nji paje te
çmueshme mbi te cilen auktoret e asaj kohe
nuk japin hollesina. Martesa politike e
Skenderbeut bani disa te pakenaqun ne
mes te krenve Shqiptar, dhe sidomos te
kater djemt' e Arianitit, nipin e
Skenderbeut Hamze Kastriotin, i cili ishte
rtite ne fë muhamedane, dhe parin e
Dukagjinit. Kta te fundit, Venediku
mundohej me i nxite me nji menyre ose me
nji tjeter, ta luftonin poziten e Gjergj
Kastriotit si mbretin pa kunore te kombit
Shqiptar. Kur u zbulue nji komplot per
vrasien e Skenderbeut dhe dyshimi ra mbi
Dukagjinet, Shqipnija ment u zhyte ne
vllavrasje. Papa ngarkoi Peshkopin e
Drishtit me prue pajtimin ne mes te pans
shqiptare. Misjoni i tij u kunorzue me
sukses kur Dukagjinet provuen se nuk
kishin gisht ne komplot. Auktoret e vertete
te komplotit nuk u zbuluen kurr ose emnat
e tyne nuk u shpallen botmsht.
E vetemja disfate serjoze qe pesoi
Skenderbeu gjate karrjeres se tij
ngadhnjimtare ishte ne rrethimin e Beratit
te okupuem nga nji garnizon i ushteris

                                                   Faqe 125

turke. NJI kontigjent napoletan prej 200
vetesh ishte dergue per te forcue ushtenn e
Skenderbeut pre) 12 000 tnmash. Berati u
rrethue nga te kater anet, u vune ne vepnm
aparatet e atehershem per te rrafe muret e
kalas dhe ma ne fund u çel nji vend per
kalimin e ushteris. Komandanti i
garnizonit turk ofroi me u dorzue mbrenda
11 ditve po te mos i vinte den atehere
ndonji ndihme nga jashte. Keshilli i luftes
vendosi me e pranue ket dorzim me
kushte. Skenderbeu la kampin e ushteris
shqiptare dhe u nis per nji fushate tjeter.
Kalimi i ditve te gjata pa asnji veprim
çthun disiplinen ne radhet e kreshnikeve
te Kastriotit. Kur, pa prite e pa kujtue,
40.000 kalores Turq nden komanden e Isa
Bej Evrenozit plakosen ushterin shqiptare
dhe grine me shpate sa muejten, tue mos lane
gjalle as komandantin, Muzake Topija.

Si rezultat i kesaj katastrofe, filluen
dezertimet ne anen e armikut. Ai qe
shkaktoi idhnimin, dhe asht e vertete me
thane, pikllimin ma te madh ishte Moisiu i
Dibres, gienerali ma i afte i Gjergj
Kastriotit. Bashke me Moisin, u hudhen me
Turqet edhe Hamze Kastrioti dhe dy
Dukagjinet. Gjergj Araniti shkoi me
Venedikasit. Gjin Muzaka i shpjegon kto
dezertime tue thane se Skenderbeu kishte
fillue politiken e centralizimit te shtetit, tue
aneksue krahinat qe ata sundomn ne baze
te sistemit feodal Gjergj Kastriotin e
detyruen rrethanat historike me ndjeke at
politike, mbasi ishte e vetemja menyre per
me iu ba balle sulmeve turke. Densa
Shqipnija ishte e ndame ne principata te
vogla autonome, Skenderbeu ishte ne
rrezik qe te mbetej vetem ne diten ma te
keqe. Urtesija dhe larkpamja e herojt tone
te pavdekshem u provue aty per aty kur
Moisi Dibrani marshoi kunder Shqipnis ne
krye te nji ushterije turke, e cila u derrmue
para se te shkelte ne token arbnore. Moisiu

Faqja ne vazhdim