|
Ali Pashe Tepelena |
||
Faqe 155 |
||
| tė Shtatė Ishujt me kusht qė t'i paguente Britanis sė Madhe nji shumė tė hollash dhe t'i dorzonte Porto-Palermon nė Himarė. Mjerisht, kur flota britanike okupoi tė Shtatė Ishujt, marrėveshja me Vezirr' e Janinės u harrue. Nė vėnd tė tyne qeverija e Londrės ofroi me i dhanė nji subvencjon tė mjaftueshėm sa me mbajtė nė kambė nji ushtėri prej 10.000 vetėsh. Stambolli donte qė Veziri i Janinės tė rrinte i paanėshėm nė luftėn e Evropės kundėr Napoleonit, kurse ai nuk u tundė nga politika e bashkėpunimit me Anglezėpt. Nga ana tjetėr, natyra e tij oportuniste e shtynte me ba politikėn e mėsallės me dy faqe. Kėshtu qė kur Turkija i shpalli luftė Russis, Aliu shpalli botnisht se ishte nji amnik i Moskovit dhe se donte me vdekė si skllav i Napoleonit. Por kjo nuk ishte veēse nji dhelpni pėr tė sigurue avenirin, mbasi Aliu e kishte kuptue se Britanija e Madhe do ta kthente nji dit Turqin kundėr Napoleonit dhe do ta bante aleate tė Rusis. Kur fare papritmas beteja e Borodino e ndrroi situatėn, Aliu u kthye menjiherė kundėr Francės dhe ia bani jetėn skėterrė konsullit francez nė Janinė, zotni Pouqueville. 1 vetmi kasavet i tij ishte me shtie nė dorė Pargėn, Korfuzin, Santa- Maurėn, dhe me sigurue nji protekcjon* tė fortė kundėr ēdo sulmi dhe nga ēdo anė qė tė vinte. Mbas ritiratės sė Napoleonit nga Rusija, Aliu vendosi me luejtė kartėn britanike pėr tė prue nė vėnd ambicjen e tij, Gjenerali d'Ayret, komandanti i forcave britanike nė Ishujt e detit Jon, i bani Ali Pashės nji vizitė zyrtare dhe i dorzoi nji djamant tė mrekullueshėm si dhuratė nga qeverija britanike. Nji dhuratė edhe ma e ēmueshme pėr Vezirin e Janinės ishin 20 topa dhe 450 varela me barut qė erdhėn mbas vizitės sė gjeneralit d'Ayret. Njizetrnij trima shqiptarė do tė viheshin nė |
dispozicjon tė qeveris britanike pėr nji sulm kundėr Korfuzit. Aliu do tė merrte pėr vehte Pargėn, Santa-Maurėn dhe disa pika tė tjera strategjike. Para se tė fillonte zbatimi i planit tė pėrgjithshėm, Aliu pėrdori topat e Anglezve pėr tė sulmue dhe pushtue Pargėn. Kjo ndodhi mė 1819 dhe ishte fitorja e fundit e Ali Pashės. Ali Pasha dhe Lordi Byron Konaku i Ali Pashės nė Janinė ishte si oborri i nji Princi tė Mesjetės. Pallati ishte ndėrtue mbi nji rryp toke qė futej nė liqenin e Janinės dhe quhej Litharica. Prej andej ai sundonte gjysmėn e Shqipnis dhe nji pjesė tė Greqis si nji mbret fuqiplotė. Tė gjith kyēet e administratės civile dhe ushtarake ishin pėrqėndrue nė duert e tij. Ai ishte vet qeveri dhe kryetar shteti dhe gjente kohė me vendosė mbi ēashtjet e koklavituna tė politikės sė jashtme, ashtu edhe tė ndante grindje tė vogla nė mes tė banorve tė principatės sė tij. Ai nuk dinte as me shkruejtė emnin dhe, nė vend tė arkivės, kishte nji kujtesė tė ēuditėshme. Ishte i zoti tė mbante mėnd hollėsinat e ngjarjes ma tė vogėl qė mund tė kishte ndodhė shum vjet pėrpara. Nji mori ekspertėsh tė ēdo lloji kishin shkue nga tė gjitha anėt e Evropės pėr me i shėrbye Vezirit tė Janinės. Ekspert i artileris ishte Samson Cerfleer de Mendelsheim, nji Izraelit nga Strasburgu, i cili kishte marrė emnin Ibrahim Manzour Effendi. Nji francez i quejtun Charbonnel, qė ishte zanė rob nga kusarėt e detit dhe ishte prue nė Janinė, kishte hye nė shėrbim tė Ali Pashės si mėsues nė shkollėn ushtarake qė kishte themelue ai vet; disa Grekė dhe Izraelitė punonin si sekretarė. Ushtėrija e Ali pashės rekrutohej nė mes tė Shqiptarve tė ēdo feje dhe krahine, ashtu edhe nė mes tė Grekve, ndėrsa aventurjerė tė shum kombėsive mbushnin radhėt e |
|