|
Mbreti Zog i I |
||
Faqe 294 |
||
| tue vue pėrpara argumentin se Britanija e Madhe i kishte dhanė dorė tė lirė Mussolinit nė Shqipni, dhe prandaj nuk mund tė pritej pėrkrahje nga asnji anė. Puna shkoi deri nė nji krizė kabineti dhe Mbreti Zog ngarkoi veteranin e motshėm Pandeli Evangjeli me formue kabinetin e ri. Marrėdhaniet me Italin u acaruen deri nė kulm. Misioni ushtarak italjan ndėn Gjeneralin Pariani u largue prej Shqipnis; gjithashtu lanė detyrėn kėshilltarėt civil italjan pranė ministrive; u pezullue pagimi i huas dhe kriza financiare nė Shqipni shkoi tue u keqėsue. U banė shkurtime drastike nė buxhetin e shtetit, rrogat e nėpunėsve u paksuen gati me nji tė tretėn, dhe kto u paguen me shum vonesė. Nji masė tjetėr pėr tė rezistue presionin e Italis ishte shtetėzimi i shkollave pėr tė mos lanė qi brezi i ri tė influencohej nga shkollat italjane nė dam tė nacionalizmit shqiptar. Pėrpa i pėrket politikės sė jashtme nji traktat tregėtije u nėnshkrue me Jugosllavin dhe Mussolini u xhindos. Luftanijet e Italis hudhėn ankorėn nė limanin e Durrėsit si mjeti ma i mramė pėr tė frikėsue Shqiptarėt. Por qeverija shqiptare njoftoi Italin se marinarėt e saj do tė qėlloheshin po tė pėrpiqeshin me zbritė nė tokė pa leje. Ma nė fund, Musso- lini e pa qi nuk i ndezi dhe demonstrata navale u kthye nė nji vizitė miqėsore tė luftanijeve italjane. U shpall zyrtarisht me at rast se dikush nė Ministrin e Jashtme tė Romės kishte harrue t'i komunikonte autoriteteve shqiptar notėn zyrtare pėr me lypė leje pėr vizitėn e flotės italjane nė Durrės. Atėhere natyrisht qeverija shqiptare ftoi admiralin italjan me debarkue bashkė me marinarėt e tij nga tė 19 luftanijet qi ndodheshin nė liman; por mbasi kishin ardhė si rniq ishte me vend qi tė mos mbanin armė. Marrėdhaniet me Italin u kthyen fare |
shpejt nė gjendjen e maparshme. Misioni. ushtarak italjan erdhi pėrsėri nė Shqipni; kistet e huas filluen tė paguhen rregullisht; shkurt punėt vazhduen sikur tė mos kishte ndodhė asnji incident. Natyrisht, kjo nuk mjaftoi pėr me ēdukė krizėn e thellė ekonomike qi ishte tue kalue Shqipnija. Gjendja shkoi tue u keqėsue derisa plasi kryengritja e Fierit nė verėn e vitit 1935. Qeverija e Mehdi Frashėrit, e cila erdhi ne fuqi si pasoje e asaj kryegritje, u mundue ma sė pari tė vinte marrėdhaniet me Italin mbi nji bazė tė re barazije politike dhe leverdije ekonomike. Mjerisht, dipendenca financiare e Shqipnis nga ndihmat italjane kishte shkue tepėr thellė dhe situata nuk mund tė ndryshohej nė themel pa nji hua tė madhe nga nji burim tjetėr. Prandaj, marrėveshtjet shqiptaro-italiane qi lidhi qeverija e Mehdi Frashėrit, sado qi shėnonin nji pėrmirėsim nė krahasim me ato tė maparshnnet, nuk e nxuerėn Shqipnin nė rrugėn e gjanė tė pėrparimit ekonomik dhe pėrmirėsimit tė jetės materiale nė bazė tė shkencės dhe teknikės modeme. Nuk shėrbyen nga kjo pikpamje as tė dy milion frangat ari qi u zotue tė pagonte ēdo vjet qeverija italjane pėr me ia kushtue shprehimisht pėrmirėsimit bujqėsor tė Shqiprds. Ekonomi dhe administratė Gjatė periudės sė pamvarėsis Shqipnija qeverisej mbas sistemit administrativ tė kopjuem nga Franca, me prefektura, nėnprefektura dhe komune. Vėndi ishte nda nė dhjet prefektura, tridhjet e tri nėnprefektura dhe nji numur ma tė madh komunesh. Pėrveē mbajtjes sė rregullit dhe qetėsis, nji detyrė kryesore e prefektėve ishte me sigurue besnikin politike tė popullit ndaj regjimit. Ēdo tendencė kundėrshtare, ēdo orvatje me influencue |
|