Mbreti Zog i I
Shkeputur nga "Historia e Shqipnis" e Z. Tajar Zavalani

Faqe 296

Mbretnija shqiptare kishte nji ministri
tė ekonomis, me agronomė dhe ekspertė tė
ēdo lloji, por nuk kishte nji politikė
ekonomike pėr me e vue nė zbatim.

Problemi kryesor qi pėrballonte
Shqipnija ishte me riorganizue bujqėsin
dhe me sigurue qi toka tė punohej mbas
metodave dhe me mjetet e shkencės
moderne. Hapi i parė duhej tė ishte me e
ba bujkun zot tė tokės qi punonte, me anė
tė reformas agrare qi duhej tė ēdukte
mbeturinat e sundimit otoman. Kjo
reformė do t'ishte nji nxitje pėr bujkun me
punue ma randė dhe me prodhue ma tepėr
e ma mirė. Nga ana tjetėr shteti duhej t'i
ndihmonte bujkut financiarisht pėr tė
zavendėsue parmendėn e drunjtė me
plugun e ēelniktė, qet dobėt me traktorė,
kuejt e lamit me maqina shijėse; si dhe me
furnizue bujkun me fara tė selekcionueme,
plehna kimike, etj. Nji hap tjetėr do t'ishte
me inkurajue bujqėt tė formojnė, me
vullnetin e tyne tė lirė, kooperativa
buiqėsore pėr tė ble dhe pėr tė pėrdorė sė
bashku pajimet e nevojshėm, tue shpėtue
kėsisoj nga kthetrat e fajdexhiut; ashtu dhe
pėr tė shitė produktet e punės sė tyne
drejtpėrdrejt konsumatorit nė kohėn ma tė
volitėshme, tue shputue kėsisoj nga
kthetrat e spekulatorve. Nji masė tjetėr
esenciale qi duhej tė kryente shteti ishte me
shpėtue bujkun nga rrebeshi i vėrshimeve
dhe tė thatėsinės. Me fjalė tė tjera,
ministrija e ekonomis kombetare duhej tė
kishte nji program tė ggjanė kanalizimi dhe
irigacioni, qi duhej zbatue sistematikisht
vjete me radhė. Qėllimi duhej tė ishte me
tėrheqė ujnat kur buēisnin lumenjtė dhe
me vaditė arat kur dielli kėrcėnonte me tha
bimėt nė rranjė. Nji fazė e dytė duhej tė
ishte krijimi i industrive pėr tė vlerėsue
prodhimin e tokės: konserva pemėsh e
blėrimesh, fabrika cigaresh, sheqeri,
tekstili, etj.

Puna qi kreu Ministrija e Ekonomis
Kombėtare, megjith orvatjet e ēmueshme tė
agronomve dhe specialistėve tė saj, ishte si
nji pikė nė det. Nji iniciativė qi duhej tė
kishte shėnue fillimin e programit tė
pėrmirėsimeve bujqėsore, domethanė
kanali i fushės sė Kavajės, u ba monumenti
i dėshtimit dhe u la pėrgjysėm, mbasi u
shpenxuen tre milion franga ari. Sa pėr



MBRETI ZOG i PARE

reformen agrare, profesori italjan
Lorenzoni u prue nė Shqipni me 1929 dhe
u ngarkue me pregatitjen e nji projekti.
Raporti i tij u vue nė bazė tė nji projekt ligji
qi u hartue nga qeverija e Mehdi Frashėrit.
Por ishte dukun me kohė se qellimi nuk
ishte me zbatue nji reformė agrare nė
kuptimin e vėrtetė tė fjalės. Puna u kufizue
me instalimin e refuggjatve nga Kosova nė
toka djerr tė fushės sė Myzeqes nė ēifligjet e

                                                                                                                     Faqja ne vazhdim